Máy bay trực thăng ở di tích Thành Điện Hải!?

Sáng nay đạp xe dạo phố cùng anh bạn, hai đứa tiện đường ghé vào Thành Điện Hải. Dân Đà Nẵng mà còn mơ hồ về di tích gắn liền với những năm tháng đầu chống Pháp thì cũng… hơi thiếu sót, nên Mr. Old Man tranh thủ ghé thăm “củng cố” kiến thức lịch sử …

Bước qua cổng có chút hụt hẫng: quầy bán vé im lìm, sảnh vào ngổn ngang như lâu rồi chưa mở cửa đón khách. Thôi thì đứng ngắm tượng cụ Nguyễn Tri Phương để tìm lại chút khí phách của cha ông.

Nhìn tượng cụ, Mr. Old Man lại nhớ những bài học lịch sử thời tiểu học—ngắn gọn, dễ thuộc, mỗi bài là một hình minh họa đẹp kèm câu nói như đinh đóng cột:

Trần Bình Trọng: “Thà làm quỷ nước Nam, còn hơn làm vương đất Bắc.”

Đặng Dung: “Thù nước chưa xong đầu đã bạc/Dưới trăng mài kiếm mấy thu rồi”

Nguyễn Trung Trực: “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây…”

Còn cụ Nguyễn Tri Phương: “Làm tướng phải chết và chết ở trận tiền không phải là cái chết nhục nhã.” Câu nói luôn gợi nhớ tới hình ảnh của ông – vị danh tướng bảo vệ thành Hà Nội – bị thương nặng, bị Pháp bắt, không chịu bang bó và nhịn ăn cho đến chết chứ quyết không đầu hàng địch.

Hồi trung học, mỗi lần Mr. Old Man ghé Hội Việt–Pháp đọc sách, nhìn hai khẩu thần công đặt hai bên lối vào là lại nhớ đến cụ Nguyễn Tri Phương và những ngày Đà Nẵng kiên cường chiến đấu chống lại liên quân Pháp – Tây Ban Nha suốt ba năm trời (1858–1860).

Vậy mà… bất ngờ lớn nhất trong buổi sáng hôm nay không đến từ quá khứ, mà đến từ một món đồ “lạc quẻ” ở góc Đông – Nam Thành Điện Hải: một chiếc trực thăng UH-1.

Anh bạn đi cùng bật cười rồi hỏi:

— “Ủa? Thời liên quân Pháp – Tây Ban Nha tấn công Đà Nẵng đã có luôn… trực thăng yểm trợ rồi hả?”

Mr. Old Man đành đoán nhẹ cho vui:

— “Chắc là bảo tàng hết chỗ, nên gửi ‘tạm’ qua đây giống như nhà chật để xe máy ngoài phòng khách vậy.”

Đùa thì đùa, nhưng nghĩ lại mới thấy… vị trí này thật sự hơi khó lý giải. Một hiện vật thời chiến tranh chống Mỹ  lại đặt ngay di tích triều Nguyễn chống Pháp—hai giai đoạn cách nhau cả trăm năm—thì đúng là dễ khiến người xem bối rối.

Có lẽ Bảo tàng Đà Nẵng nên cân nhắc một địa điểm phù hợp hơn cho chiếc trực thăng này. Di tích vốn trang nghiêm và có câu chuyện lịch sử rất rõ ràng; sắp xếp hiện vật đúng bối cảnh cũng là cách tôn trọng quá khứ và giúp người xem hiểu đúng hơn.

____

Mr. Old Man, 30.11.2025