TRAO ĐỔI MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ GIAN LẬN TRONG GIAO DỊCH L/C

MỞ ĐẦU

L/C là một công cụ được sử dụng phổ biến trong hoạt động thanh toán quốc tế, bảo đảm thuận lợi cho cả bên bán và bên mua. Tuy nhiên, những vụ gian lận liên quan đến giao dịch L/C ngày một gia tăng trong những năm gần đây trong chừng mực nào đó đã và đang làm xói mòn lòng tin của các bên tham gia giao dịch đối với phương thức thanh toán từng được cho là an toàn nhất này. Một số quốc gia có kinh nghiệm trong việc xét xử các tranh chấp liên quan đến gian lận L/C và đã xây dựng thành nguyên tắc xét xử như nguyên tắc ngoại lệ đối với trường hợp gian lận (Fraud Exception), nguyên tắc ngoại lệ đối với ngoại lệ trong trường hợp gian lận “Exception of Fraud Exception”, lệnh của tòa án và nguyên tắc ngoại lệ đối với lệnh của tòa án (Injunction Exception) rất đáng để Việt Nam tham khảo xây dựng luật để các tòa án thống nhất trong xét xử các tranh chấp liên quan đến L/C.

Trong phần trình bày, Mr. Old Man cố gắng cung cấp cho học viên khái niệm về gian lận trong giao dịch L/C, các hành vi gian lận, những vụ gian lận L/C điển hình, quy định của các nước trong việc xét xử các tranh chấp liên quan đến gian lận L/C, những biệt lệ áp dụng khi giao dịch L/C có yếu tố gian lận, hướng dẫn áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, giải pháp phòng ngừa, hạn chế vấn đề gian lận và giả mạo chứng từ trong hoạt động thanh toán và tài trợ thương mại quốc tế…

CÁC HÀNH VI GIAN LẬN TRONG GIAO DỊCH L/C

Luật Thương mại Mỹ UCC 1995 tại Điều 5 – Thư tín dụng, mục 5-109 đã đưa ra khái niệm về gian lận (fraud) và giả mạo (forgery) như sau:

“Giаn lận” được hiểu là hành vi gian lận liên quаn đến уếu tố vật сhất (mаtеriаl frаud) như giао hàng không đúng tên hàng, số lượng, quу сáсh phẩm chất như quу định сủа hợр đồng…

“Giả mạо” được hiểu là hành vi giả mạo chứng từ (documentary forgery), chẳng hạn như giả mạo vận đơn, giả mạo chứng nhận xuất xứ, giả mạo hóa đơn…

Điều 8 Quу định сủа Tоà án Nhân dân tối сао Trung Quốc 1/2006 hướng dẫn xử lý các giao dịch gian lận liên quan đến L/C đã làm rõ các hành vi cấu thành hành vi gian lận khi một trong các tình huống sau đây xảy ra:

(1) Người hưởng lợi giả mạo chứng từ hoặc xuất trình chứng từ có nội dung gian dối;
(2) Người hưởng lợi không giao hàng hoặc giao hàng hoá không có giá trị;
(3) Người hưởng lợi và người yêu cầu mở L/C hoặc một bên thứ ba khác cấu kết để xuất trình chứng từ giả mạo mà không có giao dịch cơ sở thật sự.
(4) Những tình huống khác liên quan đến gian lận L/C”

Một số hành vi gian lận L/C khác:

– Giả mạo L/C (fraudulent L/C)
– Người mua và người bán cấu kết với nhau để lừa đảo (collusion)
– Bảo lãnh nhận hàng và chứng từ bất hợp lệ
– Từ chối chứng từ sau khi nhờ ngân hàng phát hành cố bắt lỗi chứng từ để trì hoãn thanh toán
– Giao dịch L/C nhằm mục đích rửa tiền, tài trợ khủng bố
…
MỘT SỐ VỤ GIAN LẬN ĐIỂN HÌNH

Solo Industries Fraud 1999

Solo Industries là một tập đoàn kinh doanh xuất nhập khẩu ở Dubai do Madhav Patel – một thương gia Ấn Độ làm chủ – đã thiết lập một mạng lưới người bán, người mua và NVOCC ở nhiều nước để thực hiện các giao dịch L/C gian lận (giao hàng ma, hàng hóa có giá trị thấp nâng thành giá trị cao, giả mạo chứng từ) và đã lừa đảo các ngân hàng trong nhiều năm liền mới bị phát hiện. Có tới 26 ngân hàng ở Trung Đông và Châu Âu trở thành nạn nhân của Solo Industries, trong đó có những ngân hàng lớn như Citi Bank bị tổn thất £30, Barclay Bank – £13m, ABN Amro – £16m.

Khi vụ lừa đảo được phát hiện vào tháng 5/1999 thì những kẻ đứng sau Solo Industries, trong đó có Madha Patel đã cao chạy xa bay.
Solo Industries đã lợi dụng nguyên tắc độc lập của L/C “ngân hàng chỉ giao dịch với chứng từ, chứ không giao dịch với hàng hóa” để tạo ra vụ gian lận L/C lớn nhất thế kỷ 20. Thật ngạc nhiên là những ngân hàng lớn đầy kinh nghiệm như Citibank, Barclay, ABN Amro là những nạn nhân bị thiệt hài nặng nề nhất!

Banco Santander v. Banque Paribas v. Bayfern 1999

Vụ Banco Santander v. Banque Paribas v. Bayfern liên quan đến chiết khấu chứng từ giả mạo:

Ngày 5/6/2008 Banque Paribas phát hành L/C trả chậm 180 ngày trị giá USD18.469.000 +/- 10% cho người hưởng là Bayfern Ltd, L/C quy định thanh toán tại ngân hàng xác nhận Banco Santander SA London.

Ngày 8/6/2008 Banco Santander SA xác nhận và thông báo L/C cho Bayfern Ltd

Ngày 15/6/2008 Bayfern Ltd xuất trình chứng từ phù hợp Banco Santander SA chấp nhận với ngày đáo hạn 27/11/2008.

Ngày 16/6/2008 Banco Santander chiết khấu chứng từ theo đề nghị của Bayfern và chuyển vào tài khoản của Bayfern Ltd tại Royal Bank of Scotland số tiền USD19.667.238,84.

Ngày 24/6/2008 Banque Paribas thông báo cho Banco Santander SA rằng Sayvbolt Certificate of Quality and Quantity mà Bayfern Ltd là giả mạo. Cùng ngày Banco Santander SA đã tìm cách phong tỏa tài khoản của Bayfern tại Bank of Scotland số tiền USD14m.
Banco Santander kiện Banque Paribas ra Tòa Thương mại Anh và phán quyết của Thẩm phán Langley trên cơ sở Bayfern Ltd bị cáo buộc gian lận chứng từ và Banco Santander biết điều này trước ngày đáo hạn cam kết trả chậm (27/11/2008), do vậy, Banco Santander (chứ không phải Banque Paribas) chịu rủi ro liên quan đến gian lận.

Phán quyết của Tòa thương mại Anh đã dẫn đến sự thay đổi của UCP, theo đó Điều 12 cho phép ngân hàng được chỉ định chiết khấu cam kết của chính mình. Nếu tranh chấp này xảy ra thời UCP 600, có thể Tòa Thương mại Anh sẽ ra một phán quyết ngược lại.

Vinahandcoop

Ngày 10/04 /1994 Vinahandcoop đã ký hợp đồng với Xí nghiệp Mỹ nghệ Ngọc Đô, Tỉnh Quảng Đông , Trung Quốc mua lô hàng mỹ nghệ bằng đá ngọc bích trị giá 948.121 USD với ý định sẽ tái xuất khẩu cho công ty Lombard San Francisco, Hoa Kỳ qua công ty trung gian là Wang Yick Investment Co . Ltd Hongkong theo hợp đồng 102 /VN ngày 10/04/1994 với số tiền 1.052.900 USD.

Vinahandcoop tham gia chương trình này nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu và kiếm được lợi nhuận trên 100.000USD nếu giao dịch thành công. Nhưng rốt cuộc thương vụ này bị đổ bể vì lô hàng nhập về nhưng không tái xuất được do L/C xuất là L/C giả mạo. Hậu quả là Vinahandcoop đã bị thiệt hại không nhỏ về tài chính. Có thể nói đây là cú lừa “tạm nhập tái xuất” đánh vào lòng tham của các doanh nghiệp.

Thủ đoạn “tạm nhập tái xuất” vẫn còn phổ biến ngày nay. Ngay trong năm nay Mr. Old Man cũng đã tiếp một vài khách hàng SME cùng với đối tác nước ngoài đến đề nghị mở L/C giáp lưng để thực hiện những thương vụ tạm nhập tái xuất hàng kim khí như nhôm, đồng…với giá trị lớn. Qua trao đổi, Mr. Old Man nhận thấy những giao dịch này rất đáng ngờ nên đã khéo léo tư vấn cho khách hàng của mình sử dụng hình thức L/C chuyển nhượng thay vì L/C giáp lưng khiến đối tác nước ngoài thấy không có cơ hội gian lận nên rút lui.

Các dấu hiệu nghi ngờ gian lận thường gặp: công ty Việt Nam được chọn thực hiện giao dịch này là công ty nhỏ, hiểu biết về L/C rất hạn chế; không giải thích được hay giải thích lằng nhằng lý do vì sao nhà nhập khẩu cuối cùng không mở L/C nhập trực tiếp cho nhà xuất khẩu mà thông qua công ty trung gian Việt Nam; mẫu L/C cung cấp thường có những từ ngữ thường gặp trong các L/C do bọn lừa đảo cung cấp…

Thủ đoạn gian lận L/C của các công ty lừa ở Trung Quốc

Nổi lên trong thời gian gần đây là một số vụ gian lận L/C xuất phát từ Trung Quốc (Shijiahuang, Zhenhzhou, Qingdao, Dalian, Tianjin…), nạn nhân là các công ty nhập khẩu bị lừa nhận đất cát thay vì dây đồng hay nhận đá thay vì hóa chất như đã quy định trong L/C.

Thủ đoạn như sau:

1. Đăng ký công ty và khảo sát thị trường

Bọn lừa đảo đăng ký một công ty thương mại nhỏ có thật ở Trung Quốc nhưng cách xa nơi ở của bọn chúng, thậm chí ở nước ngoài. Chúng khảo sát thị trường những hàng hóa đang hot và xây dựng website, tạo ra địa chỉ giả mạo, sử dụng giấy tờ giả mạo hoặc ăn cắp thẻ căn cước để đăng ký công ty.

2. Quảng cáo tiếp thị trên internet

Bọn chúng còn trả tiền cho các công ty quảng cáo chuyên nghiệp để chào bán các sản phẩm của chúng; sử dụng thẻ hội viên vàng để tham gia các sàn B2B để lừa đảo.

Chúng cung cấp miễn phí hàng mẫu chất lượng cao kèm theo chứng nhận của bên thứ ba có uy tín khiến các nạn nhân sập bẫy.

3. Giá và điều kiện thanh toán

Chào giá cực thấp với điều kiện thanh toán bằng L/C trả ngay để nhà nhập khẩu thấy việc này là bình thường.

4. Sử dụng đại lý hãng tàu trong nước

Chúng mua chứng từ từ người gửi hàng hoặc đại lý tàu biển của chúng và khăng khăng đề nghị sử dụng hãng tàu của chúng. Chúng cấu kết với đại lý hãng tàu (tài xế xe container) để thay đổi hàng hóa bên trong container trên đường ra cảng với số niêm phong giả mạo hoặc rút ruột container mà không cần tháo niêm phong.

5. Nhận tiền thanh toán và biến mất

Ngay khi nhận được tiền chúng xóa đăng ký, dấu vết và biến mất.

6. Lặp lại thủ đoạn lừa đảo ở nơi khác với nạn nhân khác

Trong phần trình bày này, Mr. Old Man cũng chia sẻ những thủ đoạn gian lận và các vụ gian lận khác đã từng xảy ra trong hệ thống để các học viên cùng rút kinh nghiệm:

– Rủi ro khi bảo lãnh nhận hàng
– Hậu quả của “Do me a favour”
– Gian lận L/C nhằm mục đích rửa tiền
– Gian lận L/C nhằm mục đích tài trợ khủng bố
– Rủi ro chiết khấu chứng từ (VCB GL v. Machinoimport v. Eurobank)
– Vụ Vos Alpine, Cevimetal…

NGUYÊN NHÂN CỦA SỰ GIA TĂNG CÁC VỤ GIAN LẬN L/C

(1) Ngân hàng chỉ giao dịch với chứng từ/Nguyên tắc độc lập L/C

Trong giao dịch L/C, các ngân hàng giao dịch với chứng từ chứ không giao dịch với hàng hóa/dịch vụ (UCP 600 Điều 5 – Chứng từ v. Hàng hóa/Dịch vụ). Ngân hàng phát hành, ngân hàng được chỉ định hành động theo sự chỉ định, ngân hàng xác nhận phải thanh toán/chiết khấu nếu chứng từ xuất trình phù hợp (UCP 600 Điều 7, 8 và 14). Ngân hàng không có nghĩa vụ và trách nhiệm đối với hình thức, sự hoàn bị, tính chính xác, tính chân thực, sự giả mạo hoặc hiệu lực pháp lý của bất cứ chứng từ nào hoặc đối với các điều kiện chung hoặc điều kiện riêng quy định ở trong một chứng từ hoặc ghi thêm vào chứng từ đó; hoặc không có nghĩa vụ hoặc trách nhiệm đối với mô tả hàng hoá, số lượng, trọng lượng, chất lượng, điều kiện, bao gói, giao hàng, giá trị hoặc sự hiện hữu của hàng hoá, dịch vụ hoặc các thực hiện khác mà bất cứ chứng từ nào thể hiện, hoặc về thiện chí hoặc các hành vi hoặc các thiếu sót, khả năng thanh toán, thực hiện nghĩa vụ hoặc địa vị của người gửi hàng, người chuyên chở, người giao nhận, người nhận hàng hoặc người bảo hiểm hàng hoá hoặc của bất cứ người nào khác (UCP 600 Điều 34).

Bọn lừa đảo có thể lợi dụng nguyên tắc độc lập của L/C để thực hiện giao dịch gian lận liên quan đến L/C.

(2) Khoảng cách địa lý

Trong giao dịch L/C ngân hàng có thể phải thanh toán khi nhận được chứng từ trong khi hàng hóa vận chuyển bằng đường biển chưa đến cảng. Kẻ gian có thể xuất trình chứng từ giả mạo để được thanh toán và sau đó biến mất.

(3) Giao hàng container

Hàng hóa giao bằng container từ kho đến kho khó xác định chất lượng cũng như số lượng hàng hóa được giao. Nhà chuyên chở chỉ chịu trách nhiệm chuyên chở hàng hóa đến cảng đến mà không kiểm tra hàng hóa. Vận đơn chỉ thể hiện “Said to contain”. Đây là kẻ hỡ để nhà xuất khẩu gian lận có thể giao hàng hóa kém chất lượng hoặc không có giá trị, giả mạo chứng từ phù hợp để xuất trình thanh toán.

(4) Phạm vi áp dụng biệt lệ đối với gian lận L/C hạn hẹp

Không có nhiều quốc gia có luật quy định về giải quyết các tranh chấp L/C hay có biệt lệ áp dụng đối với trường hợp gian lận L/C.

(5) Khó xét xử /thi hành án khi các nước chưa có thỏa thuận hỗ trợ tư pháp, thi hành án.

NGUYÊN TẮC ĐỘC LẬP VÀ BIỆT LỆ ĐỐI VỚI GIAN LẬN TRONG GIAO DỊCH L/C

Nguyên tắc độc lập trong giao dịch L/C đôi khi có thể tạo ra những kết quả không mong muốn và có lợi cho bọn lừa đảo. UCP 600 không có quy định giải quyết quyền lợi và nghĩa vụ của các bên trong trường hợp lừa đảo mà hoàn toàn bỏ ngỏ vấn đề này cho luật địa phương (local law). Tòa án một số quốc gia quy định một số biệt lệ khi giải quyết các vụ tranh chấp liên quan đến gian lận trong giao dịch L/C (fraud exceptions). Tuy nhiên, việc áp dụng các biệt lệ ở các quốc gia rất khác nhau. Đó là lý do vì sao có nhiều ý kiến đề xuất ICC nên đưa quy định biệt lệ trong trường hợp có gian lận vào UCP trong lần sửa đổi tiếp theo.

Luật của một số quốc gia vẫn tôn trọng nguyên tắc độc lập của L/C những vẫn có biệt lệ đối với những trường hợp gian lận L/C.

LUẬT MỸ

Bộ Luật thương mại Mỹ UCC (1995) tại Điều 5-109 quy định về cách giải quyết trong trường hợp gian lận như sau:

(A) Nếu chứng từ xuất trình thể hiện trên bề mặt phù hợp với các điều kiện và điều khoản L/C, nhưng có chứng từ giả mạo hoặc có sự gian lận hoặc việc thanh toán sẽ tạo điều kiện cho người hưởng lợi lừa đảo ngân hàng phát hành hoặc người yêu cầu mở L/C thì:

(1) ngân hàng phát hành phải hoàn trả tiền cho (i) ngân hàng được chỉ định mà đã thực hiện thanh toán hoặc chiết khấu chứng từ một cách trung thực và không biết có sự gian lận hay giả mạo chứng từ, (ii) ngân hàng xác nhận đã thanh toán hoặc chiết khấu chứng từ một cách trung thực, (iii) người cầm giữ trung thực hối phiếu ký phát đòi tiền theo L/C đã được ngân hàng phát hành hoặc ngân hàng được chỉ định chấp nhận, hoặc (iv) người nhận chuyển nhượng nghĩa vụ trả chậm của ngân hàng phát hành hay ngân hàng được chỉ định; và

(2) ngân hàng phát hành, hành động trung thực, có thể trả tiền hoặc không trả tiền đối với bất kỳ trường hợp nào khác (với các trường hợp trên đây).

(B) Nếu người yêu cầu mở L/C khiếu nại rằng chứng từ xuất trình là giả mạo hay có sự gian lận hoặc việc thanh toán sẽ tạo điều kiện cho người hưởng lợi lừa đảo ngân hàng phát hành hoặc người yêu cầu mở L/C thì quyết định của tòa án có thẩm quyền có thể buộc ngân hàng phát hành tạm thời ngừng hoặc không được thực hiện trả tiền hoặc đưa ra quyết định ngăn chặn đối với ngân hàng phát hành hoặc các ngân hàng khác nếu tòa án thấy rằng:

(1) quyết định ngăn chặn đó không bị cấm theo luật áp dụng đối với hối phiếu đã được chấp nhận hay nghĩa vụ trả chậm đã được ngân hàng phát hành cam kết;
(2) người hưởng lợi, ngân hàng phát hành hoặc ngân hàng được chỉ định bị ảnh hưởng được bảo vệ đầy đủ đối với tổn thất do quyết định ngăn chặn gây ra;
….

LUẬT ANH

Theo Luật Anh, gian lận L/C là lãnh vực rắc rối và gây nhiều tranh cãi nhất bởi nó ảnh hưởng đến nguyên tắc độc lập của L/C. Các tòa án Anh ít can thiệp vào nghĩa vụ thanh toán của ngân hàng trừ phi có chứng cứ gian lận rõ ràng.

LUẬT TRUNG QUỐC

Hướng dẫn xét xử các tranh chấp liên quan đến gian lận trong giao dịch L/C của Trung Quốc tại Điều 9 có quy định quy định người yêu cầu mở L/C, ngân hàng phát hành hoặc các bên có quyền lợi khác, khi xảy ra bất kỳ tình huống gian lận được quy định trong hướng dẫn và cho rằng tình huống đó có thể gây ra thiệt hại không thể đền bù được cho mình, có thể đệ đơn lên Toà án Nhân dân (có thẩm quyền xét xử) để tạm thời đình chỉ việc thanh toán.

Luật của Trung Quốc không có biện pháp khắc phục tương tự “lệnh của toà” như theo luật chung. Tuy nhiên, Toà án Nhân dân Tối cao đã hợp thức hoá “lệnh ngừng thanh toán” như là một trong những biện pháp khắc phục nếu như sự lừa đảo có thể gây những thiệt hại không thể đền bù được đối với bên bị ảnh hưởng.

Hướng dẫn cũng quy định rõ các điều kiện để áp dụng biệt lệ đối với trường hợp lừa đảo. Theo đó, Điều 10 quy định:

“ Một khi Toà án Nhân dân xác nhận sự tồn tại của sự lừa đảo L/C, toà sẽ ra lệnh đình chỉ hoặc chấm dứt nghĩa vụ thanh toán theo L/C trừ những tình huống sau đây:

(a) Ngân hàng được chỉ định hoặc ngân hàng được uỷ quyền đã thực hiện thanh toán một cách trung thực theo chỉ thị của ngân hàng phát hành;

(b) Ngân hàng phát hành, ngân hàng được chỉ định hoặc ngân hàng được uỷ quyền đã chấp nhận hối phiếu theo L/C một cách trung thực;

(c) Ngân hàng xác nhận đã thực hiện nghĩa vụ thanh toán một cách trung thực;

(d) Ngân hàng chiết khấu đã thực hiện chiết khấu một cách trung thực.”

Mục đích của Điều 10 nhằm bảo vệ bên thứ ba không phải là một bên tham gia, hoặc không hề biết rằng có sự lừa đảo. Điều 10 đưa ra những tình huống theo đó toà sẽ không ra lệnh đình chỉ hoặc chấm dứt nghĩa vụ thanh toán theo L/C.

Có thể thấy luật Trung Quốc với luật Mỹ quy định về cách giải quyết các tranh chấp liên quan đến gian lận L/C có nhiều điểm tương đồng nhất định.

LUẬT VIỆT NAM

Việt Nam là quốc gia nằm ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương nơi L/C vẫn là phương thức thanh toán chiếm một tỷ lệ ưu thế (khoảng 47% tổng kim ngạch) so với các phương thức khác. Các toà án Việt Nam trong những năm qua khi xét xử nhiều vụ tranh chấp liên quan đến L/C cũng gặp không ít khó khăn lúng túng do chưa có quy định hướng dẫn riêng về vấn đề này. Thực tế cho thấy khi có tranh chấp phát sinh liên quan đến gian lận trong giao dịch L/C người bị hại (thường là nhà nhập khẩu) thường khởi kiện ra Tòa án hoặc Trong tài thương mại để giải quyết, đồng thời yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời để ngăn ngân hàng thực hiện thanh toán cho người hưởng lợi.

BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI

Các biện pháp khẩn cấp tạm thời được quy định tại Chương VIII Bộ luật tố tụng dân sự 2015 tại các điều từ 111 đến 142. Theo đó, trong quá trình giải quyết vụ án, đương sự khởi kiện có quyền yêu cầu Tòa án đang giải quyết vụ án đó áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời phong tỏa tài sản tại ngân hàng hay ngăn chặn ngân hàng thực hiện thanh toán để bảo đảm cho việc giải quyết hoặc thi hành án.
Trong trường hợp do tình thế khẩn cấp, cần phải bảo vệ ngay chứng cứ, ngăn chặn hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra thì cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền yêu cầu Tòa án có thẩm quyền ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời quy định tại Điều 114 của Bộ luật tố tụng dân sự đồng thời với việc nộp đơn khởi kiện cho Tòa án đó.

Trọng tài thương mại có thể ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời?

Đối với tranh chấp L/C được khởi kiện ra Trọng tài thương mại, đương sự có thể yêu cầu Trọng tài áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời hoặc yêu cầu Tòa án có thẩm quyền áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.

Nên yêu cầu Tòa án hay Trọng tài thương mại ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời?

Thực tế cho thấy mặc dù Trọng tài thương mại có quyền ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời nhưng tính hiệu lực của quyết định đó hầu như không được các bên liên quan thực thi nên đương sự tốt hơn hết là yêu cầu Tòa án có thẩm quyền áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời cho dù đương sự nộp đơn khởi kiện tại Trọng tài thương mại hay Tòa án có thẩm quyền.

TUÂN THỦ QUY TRÌNH TÀI TRỢ THƯƠNG MẠI – GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA GIAN LẬN L/C

Gian lận liên quan đến giao dịch L/C luôn tiềm ẩn trong hoạt động thanh toán quốc tế và tài trợ thương mại là một mối đe doạ lớn đối với các nhà kinh doanh xuất nhập khẩu cũng như các ngân hàng. Do vậy, các bên tham gia giao dịch L/C cần tuân thủ nguyên tắc “KNOW YOUR CUSTOMER – KYC”.

Người mua cần:

(1) thực hiện KYC đối với người bán (mới) thông qua ngân hàng phục vụ.

(2) cẩn thận đối với những hợp đồng giá thấp hơn thị trường

(3) kiểm tra hàng hóa (chất lượng, số lượng) trước giao hàng bằng cách thuê kiểm định viên độc lập (nếu có thể).

(4) yêu cầu bảo lãnh thực hiện hợp đồng do ngân hàng phát hành nếu nghi ngờ khả năng thực hiện hợp đồng của người bán.

(5) yêu cầu hãng tàu tin cậy, tránh NVOCC, CPBL…

(6) khởi kiện và yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thowiftrong trường hợp phát hiện gian lận.

Người bán cần:

(1) thực hiện KYC đối với người mua (mới) thông qua ngân hàng phục vụ

(2) yêu cầu ngân hàng phát hành có uy tín ở quốc gia có tình hình kinh tế và chính trị ổn định, yêu cầu L/C xác nhận (nếu cần thiết).

(3) kiểm tra các điều kiện và điều khoản L/C bảo đảm có thể tuân thủ

Ngân hàng phát hành cần:

(1) thực hiện KYC đối với người yêu cầu mở L/C

(2) thực hiện KYC đối với người hưởng lợi L/C (nếu cần thiết)

Ngân hàng được chỉ định cần:

(1) thực hiện KYC đối với người hưởng lợi, ngân hàng phát hành trước khi quyết định hành động theo sự chỉ định (thanh toán/chiết khấu):

(2) kiểm tra sự phù hợp nghiêm ngặt của chứng từ xuất trình

KẾT LUẬN

Hành vi gian lận liên quan đến giao dịch L/C trong chừng mực nào đó đang làm xói mòn nguyên tắc độc lập của L/C, làm giảm lòng tin của các nhà kinh doanh xuất nhập khẩu cũng như ngân hàng đối với phương thức thanh toán L/C.

Xử lý hành vi gian lận liên quan đến giao dịch L/C là vấn đề vượt quá phạm vi điều chỉnh của UCP. Do vậy, một mặt các bên tham gia giao dịch L/C tăng cường các giải pháp nhằm phòng tránh gian lận, một mặt vẫn chờ đợi sự can thiệp hiệu quả từ hệ thống pháp luật quốc gia. Các quốc gia trong đó Việt Nam cũng cần ban hành các quy tắc xét xử các vụ án liên quan đến tranh chấp L/C bao gồm các tranh chấp liên quan đến gian lận L/C./.