Hơn 50 năm tồn tại, chợ heo Bà Rén (xã Quế Xuân 1, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam) xứng danh là ngôi chợ độc lạ nhất Việt Nam bởi ở đây chỉ mua bán độc nhất một mặt hàng là những chủ heo con và tại đây cũng đã sản sinh ra một cái nghề độc lạ không kém, đó là nghề bồng heo.
Ai về Bà Rén ghé chợ heo
Nghe danh chợ heo Bà Rén đã lâu nên thứ bảy tuần trước Mr. Old Man cùng hai người bạn đạp xe 40 km từ Đà Nẵng đến Quế Sơn để được mục sở thị ngôi chợ độc đáo này nhưng hôm đó thật vô duyên, chợ Bà Rén“vắng như chùa bà Đanh”. Hỏi ra mới biết chợ heo nghỉ họp vào ngày mùng một và ngày rằm hàng tháng, những ngày khác phiên chợ bắt đầu từ 6 giờ đến khoảng 9 giờ sáng là kết thúc.
Thứ bảy tuần này đạp xe trở lại Quế Sơn và đã được tận mắt nhìn thấy phiên chợ heo Bà Rén và được nghe những người làm nghề bồng heo nơi đây nói về nghề của mình.
Ai về Bà Rén ghé chợ heo
Bắt mắt, vui tai chuyện tầm phèo
Heo ré, người xung quanh bao chuyện
Trưa tan buổi chợ đã lèo nhèo
Chứng kiến phiên chợ heo Bà Rén mới thấy mấy câu ca dao trên đã mô tả đầy đủ bức tranh sinh động về ngôi chợ quê độc đáo này.
Mới 6 giờ sáng chợ heo đã bắt đầu nhộn nhịp người mua bán. Những chiếc xe máy cũ kĩ từ các vùng quê lân cận chở những giỏ heo con đủ loại giống cấp tập vào chợ để kịp bán cho thương lái. Khác với những ngôi chợ bình thường, chợ heo Bà Rén không có các sạp hàng, những người mua bán đứng quanh các giỏ heo giữa chợ để ngã giá, người lạ khó phân biệt ai bán ai mua. Người bán và người mua vốn là bạn hàng thân quen nên việc mua bán diễn ra rất chóng vánh, chỉ vài phút trao đổi là những chú heo con nhanh chóng được những người bồng heo “chuyên nghiệp” bồng từ giỏ người bán chuyển sang giỏ người mua.
Chợ heo Bà Rén không ồn ào nhưng thỉnh thoảng cả chợ náo loạn cả lên khi một chú heo con cứng đầu bất chợt vùng thoát khỏi tay người bồng heo chạy quanh khu chợ. Những người bồng heo cùng với chủ hàng nhanh chóng rượt đuổi, rồi người nắm tai, người túm giò đưa chú heo trở lại mặc cho nó vùng vẫy, gào thét inh ỏi. Những lúc như thế này chợ heo mới đúng là chợ heo.
Ông Phạm Cư, Trưởng BQL chợ heo cho biết: “Mấy năm trước chợ heo Bà Rén lúc nào cũng tấp nập, mỗi ngày có hàng ngàn con heo giống được mua bán nhưng hai năm trở lại đây, do bị ảnh hưởng bởi dịch Covid – 19, chợ vẫn duy trì hoạt động nhưng không đông vui và tấp nập như trước đây”.
Nghề bồng heo có bèo hông?
Chợ heo Bà Rén nổi tiếng độc đáo không chỉ bởi chỉ mua bán độc mỗi một hàng duy nhất là những chú heo mà còn bởi ở đây đã sản sinh ra cái nghề độc lạ không giống ai, đó là nghề bồng heo.
Trong số 6 người phụ nữ làm nghề bồng heo, bà Trần Thị Thảo (58 tuổi) và bà Trần Thị Nguyên (53 tuổi) có thâm niên lâu nhất với hơn 30 năm lăn lộn ở chợ heo này. Bà Thảo và bà Nguyên là hai chị em ruột có cha Nam mẹ Bắc nên vẫn nói giọng miền Bắc đặc sệt dù đã theo cha về sống ở Quế Sơn mấy chục năm nay.
Hỏi thăm cơ duyên nào khiến bà chọn nghề bồng heo, bà Thảo xởi lởi cho biết: “Lúc mới từ Bắc vào đây, hoàn cảnh kinh tế khó khăn tôi ra chợ heo Bà Rén làm cửu vạn, ai nhờ việc gì cùng làm. Những người buôn heo thay vì tự làm mọi việc đã nhờ tôi bồng heo, cân heo. Làm mãi cũng thành cái nghề”.
Ban đầu chợ heo Bà Rén có một mình bà Thảo làm nghề bồng heo, công việc nhiều quá bà gọi em bà cùng làm và rồi bây giờ chợ heo có tới 6 người sinh sống bằng cái nghề bồng heo có một không hai này.
Bà Thảo cho biết nghề bồng heo vừa vất vả vừa không được sạch sẻ nhưng thu nhập thì bèo bọt lắm. Mấy năm trước khi chợ heo mua bán nhộn nhịp, mỗi phiên chợ một người có thể bồng cả trăm con heo kiếm chừng 100 ngàn đồng. Hai năm nay do ảnh hưởng của dịch Covid, chợ heo không còn tấp nập, đông vui như trước, mỗi phiên chợ có khi chỉ kiếm được 20 ngàn đồng.
Hôm nay cuối tuần, chợ heo Bà Rén trông có vẻ nhộn nhịp nhưng từ sáng sớm đến gần giờ tan cũng chỉ có vài chục chú heo được mua đi bán lại. Phiên chợ có quá ít heo nên những người đàn bà làm nghề bồng heo nhường nhau mỗi người bồng vài con để có chút thu nhập trong những ngày Covid còn lảng vảng quanh đây.
Last but not least
Ai đó từng nói rằng muốn hiểu văn hóa, tập quán của một vùng miền, cách tốt nhất là ghé chợ của vùng miền đó. Hôm nay đạp xe đi Quế Sơn, Mr. Old Man đã ghé chợ heo Bà Rén, tận mắt mục sở thị phiên chợ heo độc đáo nhất Việt Nam, gặp gỡ và nghe từ chính những người phụ nữ quá nửa đời người bám lấy chợ heo Bà Rén kiếm sống bằng cái nghề bồng heo cũng độc lạ không kém ngôi chợ đã sản sinh ra nghề này.
————–
PS:
Có dịp đạp xe ngang qua Quế Sơn, Quảng Nam vào buổi sáng, anh em nhớ dừng lại ghé thăm chợ heo Bà Rén và những người làm nghề bồng heo ở đây nhé. Chợ heo nằm ngay bên tay trái phía nam đầu cầu Bà Rén.
