CORONAVIRUS & SỰ KIỆN BẤT KHẢ KHÁNG

Picture obtained from South China Morning Post

Tạp chí Trade Services Update đang diễn ra một cuộc tranh luận về sự kiện bất khả kháng liên quan đến sự bùng phát dịch viêm phổi gây ra bởi coronavirus ở Vũ Hán. Tình huống như sau:

LC quy định thanh toán tại Ngân hàng được chỉ định (NHĐCĐ) và chứng từ xuất trình phù hợp. NHĐCĐ phải gửi chứng từ đến Ngân hàng phát hành LC (NHPH) ở Vũ Hán. Tuy nhiên, sau khi liên hệ với DHL để chuyển phát chứng từ thì được thông báo rằng DHL dừng cung cấp dịch vụ chuyển phát nhanh đến Vũ Hán do ở đó đang diễn ra dịch cúm Coronavirus. NHĐCĐ cũng không thể liên hệ NHPH do NHPH đang kỳ nghỉ Tết Trung Quốc.

Câu hỏi đặt ra:

1/ Đây có phải là sự kiện bất khả kháng (force majeure)?

2/ NHĐCĐ phải xử lý như thế nào trong tình huống này?

3/ NHPH có được miễn trừ trách nhiệm hoàn trả/ thanh toán do sự kiện bất khả kháng theo Điều 36 UCP 600 ?

Các thành viên Ban biên tập Trade Services Update bao gồm Mr. Old Man đã có nhiều quan điểm trái ngược nhau về tình huống này. Do số mới của tạp chí bao gồm cả cuộc tranh luận về vấn đề này vẫn chưa được phát hành, Mr. Old Man chỉ có thể chia sẻ quan điểm riêng của Mr. Old Man về vấn đề này như sau:

Trước hết chúng ta cần tìm hiểu quy định về sự kiện bất khả kháng. Điều 36 UCP 600 quy định về sự kiện bất khả kháng như sau:

“Ngân hàng không chịu trách nhiệm đối với các hậu quả phát sinh do sự gián đoạn hoạt động kinh doanh của mình do thiên tai, bạo động, dân biến, nổi dậy, chiến tranh, khủng bố hoặc các cuộc đình công, bế xưởng hoặc bất cứ các nguyên nhân nào khác vượt quá sự kiểm soát của ngân hàng.

Ngân hàng khi hoạt động trở lại sẽ không thanh toán hoặc chiết khấu chứng từ xuất trình theo LC đã chấm dứt hiệu lực trong thời gian hoạt động kinh doanh bị gián đoạn”.

Vậy, tình huống trong câu hỏi có được xem là sự kiện bất khả kháng hay không?

Câu hỏi đặt ra trong bối cảnh có thật đang xảy ra tại Vũ Hán. Do sự bùng phát của dịch viêm phổi do vi rút corona, chính quyền Trung Quốc đã công bố lệnh phong toả, ngừng cung cấp dịch vụ giao thông công cộng và đóng cửa sân bay lớn nhằm hạn chế đi lại, ngăn dịch bệnh lây lan. Hội đồng xúc tiến thương mại quốc tế Trung Quốc (The China Council for Promotion of International Trade) cũng đang thực hiện cấp chứng nhận sự kiện bất khả kháng đối với các doanh nghiệp ở Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi sự bùng phát dịch viêm phổi coronavirus Vũ Hán. Như vậy, có thể kết luận đây là sự kiện bất khả kháng đối với NHPH ở Vũ Hán. Tuy nhiên, Mr. Old Man không cho rằng trong tình huống cụ thể nêu trong câu hỏi NHPH có thể được bảo vệ bởi Điều 36 UCP 600.

Tình huống câu hỏi chỉ cho biết LC quy định chứng từ xuất trinh thanh toán tại NHĐCĐ và chứng từ xuất trình là phù hợp, chứ không cho biết là NHĐCĐ có thanh toán hay chiết khấu chứng từ hay không. Do vậy, có thể xảy ra 2 tình huống sau đây:

1/ Tình huống 1 – Chứng từ xuất trình phù hợp và NHĐCĐ đã thực hiện thanh toán hoặc chiết khấu:

Theo Điều 15 UCP 600, khi xác định chứng từ phù hợp, thực hiện thanh toán hoặc chiết khấu, NHĐCĐ phải gửi cho NHPH.

Nếu không thể gửi đến NHPH ở Vũ Hán do sự kiện bất khả kháng, NHĐCĐ có thể lựa chọn gửi chứng từ đến trụ sở chính của NHPH ở Bắc Kinh hay một chi nhánh khác của NHPH không nằm trong vùng bị dịch coronavirus.

Cũng lưu ý thêm rằng theo Điều 35 UCP 600 NHĐCĐ không chịu trách nhiệm đối với các hậu quả phát sinh từ sự chậm trễ, thất lạc trên đường đi hoặc các lỗi phát sinh từ việc chuyển giao chứng từ.

NHPH khi hoạt động trở lại và nhận được chứng từ ngay cả khi LC đã chấm dứt hiệu lực vẫn phải có nghĩa vụ hoàn trả cho NHĐCĐ bởi LC quy định chứng từ xuất trình thanh toán tại NHĐCĐ nơi không xảy ra sự kiện bất khả kháng và NHĐCĐ đã hành động theo sự chỉ định của NHPH, tức là thanh toán hoặc chiết khấu bộ chứng từ xuất trình phù hợp, do vậy, NHĐCĐ phải được hoàn trả.

2/ Tình huống 2 – Chứng từ xuất trình phù hợp nhưng NHĐCĐ chỉ nhận, kiểm tra và gửi chứng từ đến NHPH nhưng do sự kiện bất khả kháng nên mãi đến khi hoạt động trở lại NHPH mới nhận được chứng từ và lúc này LC đã chấm dứt hiệu lực:

Tình huống này hoàn toàn có thể xảy ra bởi trong bối cảnh không thể gửi chứng từ đến NHPH do Vũ Hán bị phong tỏa thì chẳng có NHĐCĐ nào quá ngây thơ đồng ý hành động theo sự chỉ định trừ phi NHĐCĐ cũng là ngân hàng xác nhận LC.

Trong comment gửi cho Trade Services Update trước đó, Mr. Old Man cho rằng trong tình huống này NHPH có thể căn cứ Điều 36 UCP 600 để từ chối thanh toán. Tuy nhiên, trong bài viết này Mr. Old Man đã thay đổi cách nhìn nhận vấn đề. Theo đó, NHPH khi hoạt động trở lại và nhận được chứng từ phù hợp vẫn phải có nghĩa vụ thanh toán cho người thụ hưởng bởi LC quy định chứng từ xuất trình thanh toán tại NHĐCĐ nơi không xảy ra sự kiện bất khả kháng và người thụ hưởng đã xuất trình chứng từ phù hợp đến NHĐCĐ trong thời hạn xuất trình và hiệu lực của LC.

Tình huống câu hỏi liên quan đến Điều 35 UCP 600 hơn là Điều 36 UCP 600. NHĐCĐ không chịu trách nhiệm đối với các hậu quả phát sinh từ sự chậm trễ, thất lạc trên đường đi hoặc các lỗi phát sinh từ việc chuyển giao chứng từ.Trong cả hai tình huống nêu trên, NHPH vẫn không được Điều 36 UCP 600 bảo vệ mặc dù sự kiện bất khả kháng xảy ra ở Vũ Hán làm ảnh hưởng đến hoạt động của NHPH.

Câu hỏi nêu trên diễn đàn Trade Services Update có thể chỉ là câu hỏi giả định trên một sự kiện có thật đang xảy ra ở Vũ Hán. Bỏ qua tranh luận đúng sai, Mr. Old Man cầu mong cơn đại dịch viêm phổi cororavirus ở Vũ Hán sẽ sớm được kiểm soát và khống chế và cầu mong những người mặc bệnh sẽ sớm được chữa lành và hồi phục.

Mr. Old Man
01/2020 – Mùa dịch Coronavirus