Sự cố chữ nghĩa: “Cựu người học”

2 Comments

1. 

   Thái

   November 20, 2025 at 3:06 pm

   Theo Điều 80 Luật Giáo dục năm 2019, người học là người đang học tập tại cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm:
   – Trẻ em của cơ sở giáo dục mầm non;
   – Học sinh của cơ sở giáo dục phổ thông, lớp đào tạo nghề, trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên, trung tâm giáo dục nghề nghiệp, trường trung cấp, trường dự bị đại học;
   – Sinh viên của trường cao đẳng, trường đại học;
   – Học viên của cơ sở đào tạo thạc sĩ;
   – Nghiên cứu sinh của cơ sở đào tạo tiến sĩ;
   – Học viên theo học chương trình giáo dục thường xuyên.

   Do đó, nếu dùng cựu học sinh, sinh viên là chưa bao quát đầy đủ các đối tượng đã từng theo học tại các cơ sở giáo dục (ví dụ: học viên, nghiên cứu sinh …). Mặc dù nghe lạ tai, “cựu người học” đảm bảo bao hàm đầy đủ mọi đối tượng thuộc phạm vi nội hàm khái niệm này.

   Reply

• 

  Mr Old Man

  November 20, 2025 at 8:19 pm

  Chào bạn,

  Cảm ơn bạn đã chia sẻ một góc nhìn rất đáng lưu ý.

  Tuy nhiên, xét về ngôn ngữ học, cụm từ “cựu người học” là một kết cấu không chuẩn trong tiếng Việt.

  Lý do: trong cấu tạo từ ghép Hán Việt, hai thành tố ghép lại phải đều là yếu tố Hán Việt, chứ không ghép một yếu tố Hán Việt với một từ thuần Việt.

  Ví dụ:

  – Tân + gia = tân gia, chứ không nói “tân nhà”

  – Cựu + giáo viên = cựu giáo viên, chứ không nói “cựu người dạy”

  – Tân binh, chứ không “tân lính”

  – Cựu thủ tướng, chứ không “cựu người đứng đầu”

  Vì vậy, cách nói “cựu người học” không phù hợp với quy tắc cấu tạo của từ ghép Hán Việt.

  Về phần bạn dẫn Điều 80 Luật Giáo dục, đúng là khái niệm “người học” trong văn bản pháp luật có phạm vi rất rộng. Tuy nhiên, phạm vi pháp lý của khái niệm và tính chuẩn mực của ngôn ngữ là hai lĩnh vực khác nhau và không thể lấy lý lẽ của lĩnh vực này để điều chỉnh quy tắc của lĩnh vực kia.

  Nếu muốn diễn đạt bao quát mà vẫn bảo đảm đúng chuẩn ngôn ngữ, có thể dùng:

  “cựu sinh viên – học viên”,

  hoặc nếu cần cách diễn đạt tự nhiên hơn:

  “những người từng theo học tại trường”.

  Thân chào,

  Mr. Old Man

  Reply