LIỆU CÓ PHẢI GIAO DỊCH RỬA TIỀN?

QUESTION

Em chào anh,

Liên quan đến Rửa tiền, em kính nhờ anh giúp em một case mà em chưa có cơ sở từ chối.

Khách hàng bên em nhập khẩu than. Tuy nhiên, hợp đồng qui định phải ứng trước tiền khoảng 20-50%, và khoản ứng trước này phải được thanh toán bằng LC dựa trên hoá đơn và payment request của người hưởng lợi.

Khách hàng cũng đã được tư vấn phương thức thanh toán phù hợp với khoản ứng trước này, và rủi ro khi thanh toán đi mà bên kia không giao hàng, nhưng khách hàng vẫn kiên quyết đòi mở LC. Vốn vay ngân hàng là chủ yếu, có 1,2 LC kí quĩ 100% bằng tài sản có tính thanh khoản cao. Khách hàng đã mở nhiều LC như thế này, và cho tới giờ hàng vẫn chưa được giao, hoặc giao rất ít.

Em thấy giao dịch này rất nhiều điểm rủi ro và nghi ngờ rửa tiền và thực sự không muốn phát hành những LC như vậy nhưng chưa có cơ sở pháp lý, lý luận hay qui định nào để từ chối.

Rất mong sớm nhận được phản hồi của anh.

Em cảm ơn anh.

N.A

—

ANSWER

Chào bạn,

Giao dịch nhập khẩu than như bạn mô tả cho thấy dấu hiệu nghi ngờ rửa tiền bởi những lý do sau:

• Trong giao dịch nhập khẩu hàng hóa, ứng trước tiền hàng từ 30 -50% là rất hiếm khi đươc nhà nhập khẩu chấp nhận trừ phi hàng hóa đó thực sự khan hiếm và độc quyền. Than đá không phải là hàng hóa độc quyền xuất khẩu bởi một hay hai công ty nên việc nhà nhập khẩu chấp nhận ứng trước tiền hàng 50% của một hợp đồng có giá trị lớn hàng triệu USD là không ổn trừ phi có mục đích gì khác không loại trừ rửa tiền.
• Nếu phải ứng trước thì thường phải có bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước (advance payment guarantee) phòng khi nhà xuất khẩu không thực hiện hợp đồng thì nhà nhập khẩu có thể được ngân hàng bảo lãnh hoàn trả tiền. Trường hợp mô tả cho thấy, nhà xuất khẩu chỉ xuất trình hóa đơn và yêu cầu thanh toán là ngân hàng phát hành trả tiền là rất rủi ro. Việc nhà nhập khẩu chấp nhận ứng trước tiền hàng 50% của một hợp đồng có giá trị lớn hàng triệu USD mà không yêu cầu bảo lãnh hoàn trả là không ổn trừ phi có mục đích gì khác không loại trừ rửa tiền.
• Thực tế cho thấy không có doanh nghiệp Việt Nam nào đủ khả năng tài chính hoặc quá dốt để chấp nhận ứng trước tiền hàng với số tiền lớn trừ phi …
• Việc ngân hàng đồng ý cho vay số tiền lớn để trả trước cũng cần phải tiềm hiểu năng lực tài chính, ngành nghề khi doanh chính của nhà nhập khẩu và đã ký hợp đồng đầu ra với doanh nghiệp nào chưa và điều kiện thanh toán của hợp đồng đó là gì, Ngân hàng tài trợ phải thực hiện KYC nhà xuất khẩu để biết đó có phải là công ty có tồn tại và/hoặc có khả năng thực hiện hợp đồng… Dường như ngân hàng bạn chưa thực hiện KYC
• Ứng trước tiền nhiều lần và đã lâu nhưng nhà xuất khẩu chưa hoặc giao hàng nhỏ giọt mà nhà nhập khẩu không có động thái gì là dấu hiệu đáng ngờ.

CƠ SỞ KHẲNG ĐỊNH GIAO DỊCH LÀ NHẰM MỤC ĐÍCH RỬA TIỀN

Để có cơ sở khẳng định giao dịch nhằm mục đích rửa tiền, ngân hàng bạn phải thực hiện KYC, tìm hiểu kỹ tất cả thông tin về nhà nhập khẩu lẫn nhà xuất khẩu và rà soát lại lịch sử các giao dịch đã và đang thực hiện để có phát hiệu những yếu tố, chứng cứ có thể chứng minh những giao dịch đó thực chất là rửa tiền.

Giả định ngân hàng bạn sau khi KYC thì phát hiện các thông tin và chứng cứ sau:

• Nhà nhập khẩu chỉ mới thanh lập và hoạt động trong thời gian gần đây, báo cáo tình hình tài chính lỗ, những khoảng vay thanh toán LC đều được đảm bảo bằng tài sản của bên thứ ba thay vì của công ty.
• Nhà nhập khẩu chấp nhận thanh toán trước 50% tiền hàng với giá trị lớn hàng trăm ngàn hoặc hàng triệu USD nhưng không có bất cứ động thái gì khi nhà xuất khẩu không giao hàng đúng thời hạn.
• Đối tác của nhà nhập khẩu thực chất là một công ty nhỏ mới thành lập, tình hình tài chính yếu kém, không có khả năng thực hiện giao hàng.
• Kết quả kiểm tra các vận đơn với Cục hàng hải quốc tế (IMB) đối với các lô hàng đã giao cho thấy các vận đơn không tồn tại (nghĩa là thực hệ không có hàng).
• Nhà nhập khẩu không trả lời được các câu hỏi nghi ngờ của ngân hàng

…

Nếu phát hiện những dấu hiệu đáng ngờ trên, ngân hàng có thể từ chối cung cấp dịch vụ để tránh rủi ro tín dụng cũng như vi phạm quy định về PCRT và có thể báo cáo NHNN theo quy định tại Chương II Luật PCRT 2022.

Chúc may mắn,

Mr. Old Man

P/S: Nếu bạn cung cấp thông tin cụ thể hơn (tên và địa chỉ  nhà nhập khẩu và nhà xuất khẩu, copy các LC…) có thể câu trả lời đầy đủ  hơn.